İzaha Davet Nedir?
İzaha Davet kısaca; Vergi incelemesine girmemiş ya da takdir komisyonlarına sevk edilmemiş mükelleflerin hesap ve işlemlerinde verginin kaçırıldığına dair şüpheler görülür ve bunun için ön tespitler yapılırsa mükellefler bunu izah etmeleri için daireye davet edilir. Tanımda 3 hususa dikkat çekilmesi gerekmektedir. İzaha davet için oluşması gereken şartlar:
1) İncelemeye yetkililerce(Vergi Müfettişleri) denetime girmemiş veya komisyonlarca tespitler yapılmamış olmak,
2) Verginin kayba uğratıldığına dair emareler bulunmalı,
3) İncelemeye yetkililerce yapılan ön tespitlere kadar ihbar durumu olmamalı.
İzaha Davet Müessesesinin Avantajları
İzaha Davet müessesesi mükelleflere tanınan bir hak olarak ifade edilebilir. Zira mükellefler izaha davet neticesinde gerekli düzeltmeleri ve beyanları vermesi ile birlikte vergi incelemesine sevk edilmeyecek, zarara uğratılan verginin de yalnızca %20 oranında vergi ziya-ı cezası kesilecektir. Bilindiği üzere vergi inceleme elemanlarınca yapılan vergi incelemelerinde tespit edilen zarara uğratılan verginin 1 katı tutarında vergi ziya-ı cezası kesilmektedir. İzaha Davet sayesinde mükellefler 1 kat yerine %20 oranında vergi ziya-ı cezası ödeyeceklerdir.
Kimler İzaha Davet Edilmez?
Vergi Usul Kanunu 359. Maddede yer alan kaçakçılık suçlarını işleyenler bu fiilleri nedeniyle İzaha Davet müessesesinden yararlanamazlar. Örnek vermek gerekirse Sahte ve Muhteviyatı İtibariyle Yanıltıcı Belge Düzenleyen mükellefler izaha davet için çağrılmayacaklardır. Çok önemle belirtmeliyiz ki Sahte Belge Kullanma fiili Vergi Usul Kanunu 359.madde de yer alan kaçakçılık fiillerinden biri olmasına rağmen kanun koyucu sahte belge kullanma fiiline bir esneklik tanımış ve izaha davet müessesinden yararlanmalarının önünü açmıştır. Ancak bunun için de şartlar ortaya koymuş, bunlar aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır.
1) Kullanılan Sahte Belge Tutarı 100.000,00-TL (2020 tarihli tutar) aşmamalı,
2) Bu tutarı geçse bile ilgili yıldaki toplam mal ve hizmet alışlarının %5’ ini aşmayan mükellefler izaha davet edilebilir.
Yukarıdaki durumu bir örnekle açıklamak gerekirse, X A.Ş 2020 yılında toplam 5.000.000,00-TL tutarında mal almış bu alışların 200.000,00-TL kısmı sahte fatura olarak kayıtlarında yer almaktadır. Görüleceği üzere sahte fatura toplam tutarı 100.000,00-TL tutarı aşmış ancak alışlar içindeki oranı %4 olduğundan izaha davet edilebilecektir.
