Ege Bölgesinde Hangi Halk Oyunu Oynanır?

Ege Bölgesine Özgü Halk Oyunları Hangileri?

Halk oyunları açısından zengin bir kültüre sahip olan Ege Bölgesi efeleri ve zeybekleriyle de ünlüdür. Özellikle Kurtuluş Savaşı döneminde yöredeki efelerin gösterdiği performans, folklorik oyun figürlerine de yansımıştır. Tüm yörelerin halk oyunlarında olduğu gibi Ege Bölgesi halk oyunlarındaki her hareketin de bir hikâyesi ve anlamı vardır. Genel kültür açısından folklor oyunlarındaki bu hareketlerin manasını bilmek, söz konusu dansları seyrederken her figürü ve orada anlatılan hikâyeyi anlamayı da sağlar. Coğrafi açıdan sıcak bir iklime ve savaş dönemini ağır atlatan bir geçmişe sahip olması bakımından Ege Bölgesi oyunları kıvrak değil, daha ağırdır. Kimi yörelerde zeybek olarak da adlandırılan efelerin kıyafetleri çok detaylıdır. Çizmeleri hareket serbestliğini sağlamak için körüklü olsa da ağırdır. Efelerin el emeği göz nuru el işlemesi oyalarıyla süslü fesleri, boyun dolakları da oyun sırasında onları zorlayan etmenlerdendir. Halk oyunları hakkında bilgi edinirken yörenin tarihi, oyunlarda giyilen kıyafetlerin hikâyesi ve oyun figürlerinin anlamı mutlaka araştırılmalıdır.

Çökertme nasıl oynanır?

Ege Bölgesi denilince akla ilk gelen oyun Harmandalı’dır. Halk biliminde buna Harmandalı Zeybeği de denir. En yaygın Ege yöresi halk oyunu olan Harmandalı davul zurna eşliğinde sekiz figür halinde oynanır. Oyun, kendi içinde ağır yürüyüş, atik hareket, diz üstü, ağır atlama ve diz çökme gibi figürleri barındırır. Özellikle düğünlerde bu oyun sıklıkla oynanır. Ege yöresinin en çok oynanan halk oyunlarından biri de Kerimoğlu’dur. Bazı bölgelerde Kör Arap olarak da adlandırılan bu oyun Denizli, İzmir, Kütahya ve Aydın yöresinde düğün ve eğlencelerin vazgeçilmez oyunudur. Oynandığı bölgeye göre farklı isimlerle adlandırılan Kerimoğlu, Aydın’da Kadıoğlu, Koca Arap, Yörük Ali; İzmir’de İnce Memet Zeybeği; Denizli’de ise İbrahim Usta olarak anılır. Ege Bölgesi halk oyunları içinde önemli bir yere sahip Teke Zeybeği, halk bilim derlemelerinde halay, tek zeybek ve kırık zeybek gibi isimlerle de geçer. Bu oyun, isminden de anlaşılacağı üzere diğer Ege yöresi oyunlarına göre daha seri figürlere sahiptir. Örneğin Harmandalı ve Kerimoğlu zeybeklerinin çok kesin kuralları varken Teke zeybeğinde bazı figürler esnektir ve oynayan kişinin müziğe eşlik ederken aldığı hazza göre değişiklik gösterebilir. Birçok dizi ve filme de konu olan çökertme, Ege’den çıkıp da tüm Türkiye tarafından en çok tanınan halk oyunudur. Çökertme oynayan efe, adeta bir kartalı temsil eder. Kollarını, kartalın kanatları gibi iki yana açar ve ağır adımlarla dansını sergiler. Kendi etrafında dönüp diz çöken efe, zaman zaman da kadın figürün etrafında onu koruyan hareketler yapar. Diğer folklorik hareketlere göre daha anlam yüklü ve ağır bir oyundur. Halk oyunları, bölgeler arasında olduğu kadar aynı bölgenin farklı yörelerinde bile farklılık gösterir. Ege Bölgesi gibi diğer tüm bölgelerdeki folklor oyunları kültürümüzün zenginliğinin birer göstergesidir.